Pas na de aardbeving van Huizinge in 2012 viel het kwartje

“En toch, en toch, en toch
Mogen we die N.A.M. wel,
Betalen goed voor alle ongerief,
Die buizen en die installaties:
Ze zijn ons alle lief”

“Voor mijn trouwen in 1980 was ik lid van een rederijkersvereniging. Die werd lang geleden opgericht om de welsprekendheid te bevorderen van mensen op het platteland. Er waren ooit veel boeren aangesloten die gedichten voordroegen. In onze tijd speelden we cabaret of toneel. In die jaren zeventig werden er ook liederen gemaakt over de NAM. Die kocht stukken land voor gasboringen op waar boeren goed aan verdienden.” 

“In die tijd voelden we al regelmatig trillingen. We deden daar toen nog lollig over. Pas met de beving van Huizinge in 2012 viel het kwartje. Onze oude boerderij, waar ik 44 jaar heb gewoond, zag er altijd heel gaaf uit. Maar vanaf 2010-2012 verschenen door het hele huis grote scheuren. De noordgevel helde steeds meer naar buiten. Dat gaf een heel onveilig gevoel.”

Schrijnend geval

“Het huis waarin ik nu woon, is begin 2023 opgeleverd. De bouw is in 2020 gestart. Onze oude boerderij moest uiteindelijk in zijn geheel worden gesloopt. Het waren bizarre jaren tussen 2012 en 2020, en ook daarna nog. We hebben veel meegemaakt. Er is zoveel misgegaan. Hans Vijlbrief, de voormalige staatssecretaris, is er zelfs nog aan te pas gekomen. Dat deed hij bij echt schrijnende gevallen.”

“In januari 2013 meldden we voor het eerst schade, toen nog bij de NAM. Daarop volgde in 2014 een herstelronde. Er werden overal stutten geplaatst, wel 17 in de voorraadkelder, op heel onlogische plaatsen. Veel stangen op zolder. Heel veel meters wokkels in de muren: een soort prikkeldraad tussen de rijen stenen, waarna de voegen opnieuw werden gedicht, en die helemaal niet bleken te werken. Dat was het dan.”

Niemand gaf thuis

“Mijn man en ik legden ons hier niet bij neer. Onze boerderij zou onverkoopbaar zijn geworden. We bleven de problemen aankaarten en we investeerden ook zelf veel om schade te herstellen. We waren tot aan de dood van mijn man in 2020 heel ondernemend. We zijn ook ondernemers. We runden samen een akkerbouwbedrijf en daarnaast een zorgboerderij voor jongvolwassenen met een meervoudige beperking.” 

“Terwijl we met herstelwerkzaamheden bezig waren, volgde in 2015 een nieuwe zware aardbeving in Hellum. Er klonk een harde knal en de grond schudde onder onze voeten. We dachten dat er een vrachtwagen tegen de gevel was aangereden. Heel beangstigend. We hebben verschillende keren schades gemeld bij het CVW. Maar op den duur beschouwden ze ons als een complex geval. Daarna gaf lange tijd niemand meer thuis. Dat is voor ons een van de ergste dingen geweest. Dat heeft zóveel stress gegeven.” 

Stok naast mijn bed

“Oude boerderijen in Groningen werden gebouwd met een brandgevel in het midden. In de voorste vertrekken zetten de bewoners hun duurdere spullen, omdat die bij een brand meestal overeind bleef staan. In de achterste vertrekken waren de keuken, de bijkeuken en de schuur.” 

“Ik heb tot 2023 in het voorste deel van de boerderij gewoond. Het achterste deel werd als eerste gesloopt. Maar ook het voorste deel was niet veilig. De trap in de gang stond op het laatst wel 10 centimeter uit de muur. Mijn kleinkinderen heb ik hier nooit meer laten slapen. Dat was te eng. Zelf had ik een stok naast mijn bed liggen die ik in noodgevallen tussen het openslaande raam kon klemmen om zo naar buiten te klimmen.” 

Helemaal geen regie

“Tijdens de sloop-nieuwbouw door NCG is ook nog veel misgegaan. Het grootste probleem was wel dat er totaal geen regie was. Er is van tevoren niet nagedacht over de aanleg van de stroomvoorziening en de afvoeren, en andere belangrijke zaken. De afvoeren werden gelegd onder de betonplaat waarop het huis is gebouwd. Dat is tegenwoordig gebruikelijk, maar niet handig. Er zijn nu nog steeds veel problemen, onder andere met de riolering.” 

“Ook was er helemaal geen toezicht op de bouw. De nieuwe graanschuur, de zorgboerderij, de dierenschuur en de woning zaten in de oude boerderij onder één dak, maar zijn daarna apart opgebouwd. Dat vergt afstemming.”

“We hebben lange tijd niet geweten hoeveel geld er beschikbaar was voor het hele project. Dat bleek uiteindelijk veel geld te zijn. Ondanks het ruime budget voor de bouw moesten wij zelf steeds voor allerlei zaken bijbetalen. Zonder zicht en grip te hebben op de kosten. Ik heb er veel slapeloze nachten van gehad. Uiteindelijk hebben we hierover goede afspraken kunnen maken.”   

Nieuwe problemen          

“Ik heb onlangs opnieuw een schademelding gedaan, bij het IMG. In dit nieuwe huis ontstaan nu alweer scheuren, vanuit de bodem tot aan de vensterbank, die zelf ook al doormidden is. Maar het IMG doet aan het huis zelf nu niets, omdat er geen nieuwe aardbeving is gemeten met trillingen van meer dan 5 millimeter/seconde.” 

“Ze staan er alleen onvoldoende bij stil dat door de gaswinning uit de zachte steenlaag de bodem zal blijven bewegen, en hier en daar nog steeds behoorlijk zakt, soms met een schok, ook als er geen nieuwe aardbeving is geweest. In ons akkerland zijn zo her en der kuilen ontstaan. Als die veel dieper worden, werkt straks het drainagesysteem niet meer.”

Grote stress

“We hebben op verschillende plekken sensoren geplaatst. Die registreren alles, niet alleen trillingen, maar alle bewegingen. De bodem is nog steeds erg onrustig. Mijn man heeft daarnaast jarenlang de grondwaterstand gemeten. We hebben hele rare dingen gezien. In droge periodes steeg de grondwaterstand soms opeens met wel 20 centimeter.” 

“Door de bodemingrepen zijn alle bodemlagen verstoord geraakt. Er hebben al diverse deskundigen bodemonderzoek gedaan en aan de bel getrokken. Onderzoeker Meent van der Sluis is daar een van. Maar hij werd uitgejouwd en is vroeg overleden. Ik ben ervan overtuigd dat mijn man is overleden door alle stress. Het was een eerlijk, rechtvaardig man. Dit alles is ons allebei bepaald niet in de koude kleren gaan zitten. De problemen zijn hier ook nog lang niet voorbij.”

Immateriële schade

“Ik heb een vergoeding voor immateriële schade aangevraagd voor alles wat ons is aangedaan sinds 2013. Ik heb 5.000 euro gekregen. Eerlijk gezegd vind ik dat te weinig. Mijn man heeft ook bijzonder onder de situatie geleden. En mijn dochter ook. Zij woont hier niet langer, maar ze is wel met mij alle bouwvergaderingen afgegaan. Dat was geen pretje. We werden nooit serieus genomen.” 

“In het aanvraagformulier voor de Immateriële schadevergoeding kon ik lang niets alles kwijt. Alleen fysieke schades die gehonoreerd zijn, kun je noteren. Dat wij heel lang genegeerd zijn en dat dat misschien nog wel het ergste was, kon ik in dat formulier niet kwijt. Hoe kan het IMG de ernst van de problemen begrijpen, als je in zo’n formulier niet al het leed kunt beschrijven?”

Verder met mijn leven

“Het zou fijn zijn als er nog een aanvulling gegeven zou worden. Maar zelf ga ik er niet meer achteraan. Ik ben 68 jaar. De afgelopen jaren zijn een rollercoaster voor mij geweest. Ik wil verder met mijn leven. Ik wil leuke dingen doen. Ik ben ook nog steeds druk. Naast het akkerbouwbedrijf en zorgboerderij Fenna’s Heerd, waar meervoudig gehandicapten vijf dagen per week dagopvang krijgen, heb ik sinds kort ook nog een B&B en theeschenkerij, waar we onder andere high tea’s verzorgen.” 

“Dit nieuwe bedrijf verzorgt om de week ook weekendopvang voor mensen met beperkingen, om hun mantelzorgers te ontlasten. Na het overlijden van mijn man en dochter Fenna geeft dit mij een nieuwe uitdaging in het leven. Ik heb graag mensen over de vloer. Ik houd ervan om mensen te verwennen.”