Als je niet verder kunt ben je niet vrij, dat steekt

"Bij de eerste beving die we hadden in onze huidige woning, was ik er zelf niet. Als gezagvoerder van passagiersvliegtuigen zat ik aan de andere kant van de wereld. Mijn vrouw gaf paardrijles. De paarden sloegen op hol en de manege rammelde, piepte en kraakte. Na thuiskomst ben ik rond het huis gelopen. Ik zag wel een paar dingen, zoals kapot pleisterwerk. Maar we hadden het huis een blauwe maandag. Ik wist niet wat oude schade was en wat nieuwe schade. We waren vooral druk met het klaarmaken van een kinderkamer, want mijn vrouw was hoogzwanger. Ik heb toen wel de schade gemeld."

"We kochten dit huis op inschrijving. Het is een oude pastorie van circa 300 jaar oud. De vorige, al wat oudere bewoners, hadden als huurders niet echt iets gedaan met het bevingsdossier. Ook de kerk heeft er als eigenaar niet echt werk van gemaakt. Ik vond het niet erg, nu konden we het op onze eigen manier doen. De schade is gemeld en daarna door de TCMG afgehandeld. Of was het de NAM? Of de NCG? Ik weet het ook niet meer zo precies. Je ziet door de bomen het bos niet meer. Het ging eigenlijk nog vrij vlot. Volgens mij omdat het een monument is. Ook konden we een subsidie van 4.000 euro van SNN krijgen. Daar hebben we nieuwe tuindeuren van laten zetten.

Van het schadebedrag knap ik nu langzamerhand, kamer voor kamer, wat dingen op. Maar door de coronacrisis hebben we - mijn vrouw is stewardess - minder inkomsten gehad. De luchtvaart is stil komen te liggen en nog lang niet op niveau. Ik probeer nu geld te verdienen als klusjesman, ben een bedrijf gestart in natuursteen en van een deel van het huis hebben we een bed and breakfast gemaakt. Maar daar zitten nu mijn schoonouders in, omdat hun huis versterkt moet worden. Ik heb zelfs nog gekeken of ik als expert aan de slag zou kunnen bij schademeldingen. Een buurman van me werkt bij een van de expertisebureaus. Maar ik heb niet de benodigde papieren, dus dat werd niks."

"Hoe dan ook, van de schadevergoeding hebben we ook deels de hypotheeklasten betaald. Telkens als ik nu een kamer of deel van de woning aanpak om verder op te knappen, kijk ik nog wel in het schaderapport welke werkzaamheden er waren voorzien, wat er voor budget stond en dan probeer ik dat aan te pakken. Als het cosmetisch is, doe ik het zelf. Als het constructiever is, laat ik het doen van het budget dat ik nog heb. We hebben ook nog wat gekregen vanuit waardedaling. Maar het meeste daarvan is naar de kerk gegaan als oude eigenaar. Wij hebben een klein deel gehad."

"Overigens is het niet de eerste schadeprocedure. Onze vorige woning hier in de buurt had ook schade door een beving in Leermens. We kwamen thuis na een vlucht vanuit Dubai. We deden de wasmachine aan en het water kwam omhoog bij de oprit. Volgens de NAM kon het geen bevingsschade zijn, want ze hadden dat nog nooit meegemaakt. Alsof dat een argument is. Ze wilden wel een heel onderzoek laten doen, maar als het niks was, zou ik dat moeten betalen. Ik heb er toen zelf maar een nieuwe riool van 125 mm buizen in gelegd. Ik weet zeker dat het bevingsschade was. De riolering bestond uit stenen elementen en die zijn gewoon beschadigd.

In dat huis hebben we ook veel geklust. Toen we voorzetwanden weghaalden, zagen we allemaal scheuren. Na veel gedoe kregen we louter uit coulance nog een bedrag. De contra-expertise riep nog dat het drie keer zo veel moest zijn. Maar nadat ze om de tafel waren gaan zitten, bleef er niks van over. Waar slaat dan die hele contra-expertise op? Sta je dan voor wat je doet of niet? Blij dat die tijd voorbij is. De afhandeling gaat nu wel beter, maar het vertrouwen was toen al wel helemaal weg."

"Ik weet nog dat ik, toen we dit huis hadden gekocht, op enig moment ook de NCG een mail heb gestuurd. 'We zijn de nieuwe eigenaren, wat speelt er hier nu aan lopende dossiers?', was mijn vraag. Er was wel iemand van de NAM geweest en die had een rapport gemaakt voor de versterking, maar de procedure was verder nooit afgerond.

Het rapport dat ik hierover vond, sloeg nergens op. Ze wilden op dit monument een plastic schoorsteen zetten. Alsof het een nieuwbouwhuis is. De monumentencommissie heeft dat ook afgewezen. Ze zijn daarna opnieuw geweest met een hele batterij aan specialisten, van een specialistische aannemer die zich met monumenten bezighoudt. Vanbinnen is de hele gemetselde schoorsteenpijp vernieuwd en de schoorsteen is vervolgens opnieuw onderzadeld omdat de steun van het oude metselwerk wegviel. Uiteindelijk is dat dus prima opgelost. Het betekent wel dat je een hoop overlast en gedoe hebt, als gezin met twee werkende ouders en een baby."

"Momenteel loopt er weer een nieuw versterkingstraject. Uit berekeningen bleek dat er hier nog meer moest gebeuren. Er is een uitgebreid onderzoek gedaan. Er is gegraven om de fundering te bekijken. Dan moet je dus zelf heel alert zijn. Er ligt hier een nieuw terras met grote tegels. Als je de boel opentrekt, blijft dat nooit mooi recht. Ik heb dus dat graafwerk hier geweigerd. Graaf maar op een andere plek, je regelt het maar. Uiteindelijk kon dat, maar je moet dus zelf heel assertief zijn. De uitkomst is: het dak moet waarschijnlijk vervangen worden en een grote steunbalk bij de en-suitedeuren in de woonkamer ook."

"Nu vind ik dat eigenlijk niet zo erg van dat dak. Ik wilde het toch al aanpakken en er een zolder bij maken. Nu wordt het voor me gedaan. Het enige lastige is dat je het moment niet zelf kunt kiezen. Nu moet ik erop wachten. Hopelijk wordt het volgend jaar. Tot die tijd kun je dus niet verder.

Tegelijk zit ik op het vervangen van die balk in de woonkamer niet te wachten. Het is een forse ingreep met overlast in je woonkamer en de slaapkamers erboven. Maar ja, als ik het niet doe, baal ik daar misschien over 10 of 20 jaar weer van. Dat is uiteindelijk wat steekt, je moet de hele tijd van dit soort afwegingen maken en je bent niet vrij. Nu komen er ook weer allerlei keuzes bij om af te zien van de versterking en diverse subsidieregelingen. Ik laat het allemaal maar even gaan."

"Vanuit het IMG zijn we ook gevraagd om mee te doen aan een pilot voor immateriële schade. We hebben het besluit inmiddels binnen en krijgen elk 3.000 euro. Dat vind ik veel te laag, maar wat dan wel een reëel bedrag is, weet ik ook niet. Als ik kijk hoeveel last je ervan hebt. Al tien jaar maken de bevingen deel uit van ons leven. Er zijn allerlei trajecten waar je in belandt en elke dag is er wel wat. Ik krijg nu 50 cent per dag aan compensatie. Maar goed, ik kan erover klagen, maar dan moet je ook met wat anders komen en ik weet de oplossing ook niet. Wat is 3.000 euro waard voor dit huis?

Laat ik dit zeggen: het hele gedoe zet alles onder druk en het komt gewoon bij al het andere wat je ook meemaakt. Het maakt het er allemaal niet eenvoudiger op. Ik had liever de extra druk niet gehad, op gebied van financiën, de overlast van het herstel van de schade en versterking, druk op je relaties en in je omgeving. Tegelijk, ik zie ook mensen die alles op de bevingen afschuiven. Dat is ook niet fair. Er is altijd wel wat in het leven en dat hoort erbij. Door de vergoeding voor de immateriële schade voel ik me niet beter en niet slechter."

"Het is wel iets wat ik me heb voorgenomen in het algemeen. Ik heb echt de keuze gemaakt dat ik mijn leven niet ga laten beheersen door die bevingen en door alle gedoe eromheen. Als het je gaat beheersen, als je dat toelaat, dan is het hek van de dam. Om het je niet te laten beheersen, dat is nog niet zo eenvoudig overigens. Nog los van alle trajecten waar je zelf in belandt en allerlei keuzes in moet maken, gaat het er elke dag over.

Nu ik een klusbedrijf heb, vragen mensen mij of het bevingsschade is en of het vergoed kan worden. Ik antwoord dat ik het voor mijn eigen huis al niet eens overzie en weet. Vervolgens gaat de klus niet door, omdat er toch eerst een schadeprocedure volgt.

Op verjaardagen gaat het over de vraag of ze waardedaling moeten laten vergoeden en welke subsidie ze zouden moeten kiezen. Vroeger had je het over je plannen, de vakanties, een nieuwe auto. Nu gaat het altijd over de bevingen en de procedures. Zeker als er nieuwe bevingen zijn, hoe klein ook. Die voel je wel. Als je een spinnenweb ziet, denk je meteen: hé, is dat een nieuwe scheur? We zijn nuchtere mensen en zijn niet bang voor onze veiligheid. Dat niet. Het huis staat er al 300 jaar en het staat er echt nog wel 300 jaar."

"Je komt er ook niet met geschreeuw. Je wilt wel dat het opgelost wordt en daarbij niet het gevoel hebben dat je jezelf tekort hebt gedaan. Je kunt het dus ook niet helemaal loslaten. Ik heb in Duitsland gewoond. In het Ruhrgebied kopen ze iedereen uit. Je hebt dan geen hypotheek meer, maar je mag ook nooit meer een aanspraak doen op geld. Als ze dat hier hadden aangeboden, had ik meteen getekend en ik denk heel veel mensen.

Wat er nu gebeurt, geeft heel veel ellende. Mensen die nooit wat aan hun huis hebben gedaan, krijgen een volledig nieuw huis. Anderen die altijd alles netjes hebben onderhouden, krijgen hetzelfde of minder. Allemaal mensen die een nieuwe auto rijden, vanuit de waardedalingsregeling, maar mensen in huurhuizen krijgen niks. Sterker nog, er komen nieuwe huurhuizen voor in de plaats en de huren stijgen zelfs. Die mensen gaan er gewoon op achteruit. Dat geeft allemaal frictie in zo’n dorp, er is jaloezie. Dat veroorzaak je met al die regelingen."

"Veel collega’s uit het Westen die zeggen: waarom woon je daar dan? Verkoop het dan! Als ik hier op terras zit, het is mooi weer, de BBQ is aan, dan is het echt perfect. Loop ik een week later in Hong Kong, dan denk ik: mooi hier, maar in die stad wil ik niet wonen. Doe mij maar Leermens. Die aardbevingen neem je dus op de koop toe.

Gelukkig weet je nu dat het wel een keer gaat ophouden omdat de gaskraan dichtgaat. Ik kan niet wachten tot de dag dat alle trajecten klaar zijn. Dan gaat bij mij de vlag uit, heerlijk rust. Het kost energie om er telkens over na te denken. Je zit in de troep, waar je zelf niet voor gekozen hebt. Troep hoort erbij als je een huis koopt dat je op moet knappen. Maar dan wel op het moment dat je daar zelf voor kiest, uit vrijheid, omdat je zelf iets wilt veranderen. Niet omdat het je overkomt."