Naar schatting 1 op de 20 woningen in Groningen met mijnbouwschade kampt ook met constructieve problemen. Dat blijkt uit een studie van advies- en ingenieursbureau Sweco. Verbetering van bijvoorbeeld funderingen kan daar herhaalschade voorkomen bij een nieuwe beving. Het IMG ontwikkelt hier nu de aanpak Duurzaam Herstel voor in samenspraak met onder meer het ministerie van EZK.
Het onderzoek van Sweco is gebaseerd op de foto’s en beschrijvingen van 87 adviesrapporten die het IMG naar aanleiding van een eerdere schademelding al liet opstellen. Onderzoekers van Sweco namen die rapporten nog een keer onder de loep en maakten toen een schatting om hoeveel adressen het dan in totaal in Groningen zou kunnen gaan. Het gaat daarom nadrukkelijk om een eerste schatting van de potentiële omvang van de niet-mijnbouwgerelateerde constructieve problemen, vooral op gebied van funderingen.
Constructief
Uit de studie blijkt dat tussen de 4 tot 10 procent van de adressen waar mijnbouwschade is vastgesteld, er sprake kan zijn van constructieve schade die funderingsregelateerd is. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om relatief grote scheuren in dragende muren en scheuren in de funderingen. Lees hier meer over de uitkomsten van het onderzoek van Sweco (PDF).
Naast inzicht in de omvang van funderingsgerelateerde problemen, biedt het onderzoek ook een richting voor de aanpak van het probleem. Zo is het volgens de onderzoekers mogelijk om op basis van de schaderapporten een eerste indicatie te krijgen of het zinvol is constructieve maatregelen te nemen naast het herstel van de schade. En dat betekent dat er een werkwijze voor handen lijkt die aanvullend op de huidige schadeafhandeling opgezet kan worden. Zo kan er een extra constructieve check volgen vlak na een schade-opname.
Aanpak in de maak
Dat er constructieve problemen kunnen zijn bij panden met mijnbouwschade in Groningen is al langer duidelijk. Maar de omvang ervan was niet bekend. Ook kunnen de problemen als ze al worden vastgesteld, nu meestal niet worden opgelost door het IMG. Als de deskundigen die over de schade adviseren, oordelen dat de constructieve schade geen mijnbouwschade is, kan het IMG dat niet vergoeden. De kosten vergoeden voor maatregelen om schade te voorkomen, is meestal ook niet mogelijk omdat de bestaande wetgeving het IMG daar geen ruimte voor bood.
Maar daar komt verandering in. In de Tijdelijke wet Groningen komt een bepaling die het IMG de bevoegdheid geeft daarvoor verbetermaatregelen te treffen. Het gaat dan om adressen waar sprake is van mijnbouwschade, maar de eventuele constructieve problemen niet als mijnbouwschade zijn aangemerkt. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft in het voorjaar van 2022 350 miljoen euro beschikbaar gesteld om constructieve maatregelen te kunnen nemen tegen herhaalschade. Inzet is om eerstkomende jaren tot enkele duizenden woningen aan te gaan pakken.
In aanmerking komen
In de aanpak die nu wordt ontwikkeld, moet onder meer worden bepaald welke situaties wel en niet in aanmerking komen. Zo is het nemen van vaak ingrijpende constructieve maatregelen niet in alle situaties zinvol, bijvoorbeeld als de mijnbouwschade klein is en de kans op herhaalschade ook klein is.
Bij het ontwikkelen van een aanpak zijn naast het ministerie van EZK, de regio en de maatschappelijke organisaties geconsulteerd. Het idee is nu dat, voor wie in aanmerking komt, er bij een nieuwe schademelding bij de schade-opname een aanvullende check komt op constructieve problemen. Er kan dan eventueel een extra onderzoek volgen. Als daaruit dan een advies volgt voor constructieve maatregelen, schakelt het IMG een aannemer in om de bouwkundige maatregelen te treffen. Omdat het dan om zowel herstel van mijnbouwschade én aanvullende constructieve maatregelen gaat die nieuwe mijnbouwschade moet voorkomen, wordt dit duurzaam herstel genoemd.
Aanbesteding en pilot
Binnenkort wordt een aanbesteding gestart voor het werven van aannemers. Bij een zogenoemde marktconsultatie leek er voldoende animo te zijn om dat werk, waaronder funderingsonderzoek, constructieberekeningen en de uitvoering van de bouwwerkzaamheden in Groningen ter hand te nemen. De uitvoering start met een pilot in het gebied met de grootste kans op herhaalschade, de kern van het bevingsgebied, en wordt dan verder uitgebreid. Na selectie van de aannemers is het plan vanaf de zomer van 2023 met de eerste 300 woningen te beginnen, waaronder ook panden van ondernemers en agrariërs.
Openstaande vraagstukken
Komende maanden wordt verder gewerkt aan de opzet van het programma Duurzaam Herstel. Nog niet alle vraagstukken zijn geheel uitgewerkt. Zo worden de exacte criteria nog bepaald wie er precies in aanmerking gaat komen en op welke termijn dat mogelijk wordt. Ook wordt met Nationaal Coördinator Groningen (NCG) samengewerkt voor situaties waar versterking én duurzaam herstel samen kunnen lopen. Verwachting is dat voor een deel van de vraagstukken vooral ook in de praktijk een oplossing zal moeten worden gezocht. Zo moet nog blijken in hoeverre woningeigenaren interesse hebben in deelname. Het zal soms om ingrijpende werkzaamheden gaan die veel overlast geven.
Lees ook: onderzoek: constructieve schade vooral bij oud, vrijstaand huis
Veelgestelde vragen
-
Wanneer is er meer bekend over de precieze invulling van de aanpak?
Komende maanden zal er een aanbestedingsprocedure worden gevolgd voor het vinden van aannemers en ingenieurs voor de uitvoering van het programma Duurzaam Herstel. Bedoeling is dat de aanbesteding tegen de zomer van 2023 is afgerond en dat daarna een volgende pilot start met circa 300 woningen, panden van ondernemers en agrariërs. In de tussentijd wordt verder gewerkt aan de uitwerking van de aanpak. We zullen voorafgaand aan de start van de pilot daar meer over bekend maken. Tegelijk zal de pilot ook weer inzichten opleveren die we verwerken in het vervolg van de aanpak.
-
Kan ik me ook aanmelden voor de pilot?
De exacte invulling van de pilot moet nog worden bepaald. Het is vooralsnog niet de verwachting dat deelname aan de pilot mogelijk wordt op basis van een aanmelding. Mocht dat veranderen, dan maken we dat bekend, onder meer via deze website.
-
Hoe hangt Duurzaam herstel samen met versterking?
Alle adressen die vanwege de aardbevingen mogelijk niet voldoen aan de landelijke veiligheidsnorm, zijn onderdeel van de versterkingsopgave. Nationaal Coördinator Groningen (NCG) zorgt ervoor dat woningen die niet voldoen aan de veiligheidsnorm versterkt worden.
Bij duurzaam herstel gaat het om constructieve problemen die bij een nieuwe beving de kans op herhaalschade vergroten. Dit hoeft niet te betekenen dat een woning niet voldoet aan de landelijke veiligheidsnorm. Komt een woning in aanmerking van duurzaam herstel, dan checkt IMG of de woning deel uitmaakt van de versterkingsopgave. Het IMG en de NCG maken nog verdere afspraken over hoe duurzaam herstel en versterking gezamenlijk kan worden opgepakt. Uitgangspunt is in ieder geval dat een woningeigenaar met één organisatie te maken krijgt als er sprake is van duurzaam herstel én versterking.
Reageren op dit bericht?
U kunt reageren op dit bericht in ons forum. Klik op het tekstwolkje boven de foto van dit artikel om naar het forum te gaan.