Onderzoek: Geen aanwijzingen voor schade door gecombineerde effecten gestapelde mijnbouw

Bewoners van gebieden waar meerdere mijnbouwactiviteiten plaatsvinden maken zich zorgen over de gecombineerde effecten daarvan. Het gaat hierbij om de gebieden waar bijvoorbeeld gaswinning plaatsvond uit het grote Groningenveld en waar gas wordt gewonnen uit kleine velden. Daarnaast gaat het om de omgeving van de gasopslagen in Grijpskerk en Norg en in de omgeving van Winschoten waar zout wordt gewonnen.

Schade

Mogelijke effecten van gestapelde mijnbouw ontstaan door een combinatie van (herhaalde) trillingen, bodemdaling en -stijging (directe effecten). En verandering van het grondwaterpeil als gevolg van diepe bodemdaling door mijnbouw (indirect effect). De zorgen van bewoners komen voort uit schade aan hun huis.

Initiatief tot onderzoek

In 2022 is daarom op initiatief van de stichting bewonersbelangen Lanengebied en Zuiderveen een onderzoek gestart naar de gecombineerde effecten van mijnbouwactiviteiten. Diverse onderzoekinstituten voerden dit onderzoek uit in opdracht van de landelijke Commissie Mijnbouwschade (CM) en het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG). Dit onderzoek is met name relevant voor de gebieden waar de trillingen door het Groningenveld gering zijn. Vraag van bewoners aan de randen van het Groningenveld en de gasopslagen was of de optelsom van deze lage trillingen uit het Groningenveld, de gasopslagen en bodembeweging uit andere mijnbouwactiviteiten, opgeteld niet alsnog tot schade kunnen leiden.

Resultaten

Uit de resultaten van het onderzoek van de instituten blijkt dat de stapeling van mijnbouweffecten, slechts een beperkte invloed heeft. IMG kan hiermee op basis van metingen en prognoses van bodembewegingen en trillingen concluderen dat, zeker aan de rand van het effectgebied, de kans dat er schade of schadeverergering zal optreden niet significant is. Op basis van deze gegevens is er geen aanleiding de wijze van beoordelen te wijzigen. In de omgeving van de locaties waar zout wordt gewonnen, is om dit met zekerheid te kunnen zeggen nog extra onderzoek nodig, waarvan de resultaten eind eerste kwartaal 2025 worden verwacht.

Geen aanpassing beoordelingskader

“Het onderzoek leidt tot een ongemakkelijke uitkomst”, zegt Ronald Koch, algemeen directeur van het IMG. “Mensen in de omgeving van een gasopslag hebben soms aanzienlijke schade aan hun woning. Eerdere onderzoeken en ook dit recente onderzoek laten echter zien dat er geen aanwijzingen zijn dat mijnbouw de oorzaak is van deze schade. Er is daarom voor ons geen aanleiding of grond het beoordelingskader voor schades aan te passen. 

Inwoners in de gebieden rond Norg, Grijpskerk en Winschoten kunnen wel gebruikmaken van het nieuwe beleid waaronder de vaste eenmalige vergoeding van € 10.000 of herstel van hun woning tot een bedrag van € 60.000, waarbij geen onderzoek naar de oorzaak van de schade plaatsvindt. In het geval van herstel hebben ze vijf jaar de tijd om schade te herstellen en eventueel nieuwe schade te melden.” 

Keuze bewoners

In het gebied waar het IMG schade vergoedt, kunnen inwoners een schadevergoeding aanvragen zonder onderzoek naar de oorzaak. Ze kunnen kiezen tussen een vaste eenmalige vergoeding van € 10.000 of herstel van hun woning tot een bedrag van € 60.000. Ze krijgen dan vijf jaar de tijd om de schade te herstellen en eventuele nieuwe schade te melden. 
Daarnaast blijft het ook mogelijk om voor een financiële vergoeding te kiezen op basis van onderzoek naar de oorzaak van de schade. Hierbij is de kans op een afwijzing groter, omdat de gebieden rond Norg, Grijpskerk en Winschoten waar gestapelde mijnbouw plaatsvindt, op plekken liggen waar geen of slechts gering sprake is van trillingen die schade kunnen veroorzaken.

In gesprek met bewoners

De onderzoeken zijn onlangs opgeleverd. Het IMG heeft de resultaten gedeeld met bewoners, maatschappelijke organisaties en belangengroepen. Later in december en in het nieuwe jaar gaan we hierover met ze in gesprek.